Quảng cáo
Hiện tượng nổi da gà hay còn gọi là sự cương cứng, là một trong nhiều phản ứng tự động của cơ thể con người trước các kích thích bên ngoài.
Dù do nhiệt độ thay đổi đột ngột, cảm xúc mãnh liệt hay tình huống sợ hãi, phản ứng tự nhiên này đều xảy ra khi lông trên cơ thể dựng đứng.
Nhưng tại sao điều này lại xảy ra? Để hiểu tại sao tóc dựng đứng, chúng ta cần khám phá cả về sinh lý của cơ thể con người và quá trình tiến hóa của tổ tiên chúng ta.
Quảng cáo
Sự tiến hóa và nổi da gà
Để hiểu nguyên nhân đằng sau sự nổi da gà, cần phải xem lại quá khứ tiến hóa của loài người.
Tổ tiên của chúng ta, giống như nhiều loài động vật ngày nay, có nhiều lông hơn chúng ta ngày nay.
Những sợi lông này thực hiện các chức năng quan trọng để sinh tồn, vừa điều chỉnh nhiệt độ cơ thể vừa bảo vệ khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài.
Khi một con vật phủ đầy lông, chẳng hạn như khỉ hay mèo, cảm thấy lạnh, lông của nó dựng đứng lên.
Quảng cáo
Chuyển động này được gây ra bởi sự co lại của các cơ pili, là những cơ trơn nhỏ nằm ở gốc mỗi nang lông.
Khi các cơ này co lại, các sợi lông dựng đứng lên, tạo ra một lớp không khí giữa chúng và da.
Lớp không khí này có tác dụng như chất cách nhiệt, giúp giữ nhiệt và giữ ấm cho động vật.
Ngoài việc giúp điều chỉnh nhiệt độ, run rẩy còn phục vụ một mục đích khác: đe dọa.
Trong những tình huống bị đe dọa, khi một con vật cảm thấy bị dồn vào chân tường hoặc gặp nguy hiểm, bộ lông rậm rạp khiến nó có vẻ to hơn thực tế.
Sự gia tăng ngoại hình này có thể đe dọa những kẻ săn mồi hoặc đối thủ tiềm năng, tăng cơ hội sống sót.
Nổi da gà ở con người hiện đại
Mặc dù loài người đã mất đi phần lớn lớp lông phủ trong suốt quá trình tiến hóa nhưng cơ chế gây ra nổi da gà vẫn còn tồn tại.
Khi chúng ta cảm thấy lạnh, cơ thể sẽ cố gắng làm ấm bằng cách dựng lên một số sợi tóc còn sót lại, mặc dù hiệu quả giữ nhiệt là rất ít.
Tương tự như vậy, khi chúng ta sợ hãi hoặc trong một tình huống căng thẳng, những sợi lông có thể dựng đứng lên, kích hoạt một phản ứng mà tổ tiên chúng ta thường tỏ ra to lớn hơn và đe dọa hơn.
Hiện tượng này mặc dù đã mất đi nhiều chức năng ban đầu nhưng vẫn là một phản ứng tự động được thực hiện bởi hệ thống thần kinh tự trị.
Hệ thống này chịu trách nhiệm kiểm soát một số chức năng không tự nguyện của cơ thể, chẳng hạn như nhịp tim, tiêu hóa và tất nhiên là cả cương cứng.
Sinh lý đằng sau nổi da gà
Quá trình sinh lý dẫn đến nổi da gà bắt đầu từ hệ thống thần kinh tự trị, cụ thể hơn là ở bộ phận kiểm soát các phản ứng không tự chủ của cơ thể.
Khi cơ thể tiếp xúc với một kích thích, chẳng hạn như lạnh hoặc sợ hãi, hệ thống thần kinh sẽ gửi tín hiệu đến các cơ pili để co lại.
Sự co lại này làm cho tóc dựng đứng.
Hóa chất chính tham gia vào quá trình này là adrenaline, một loại hormone được cơ thể tiết ra để ứng phó với những tình huống căng thẳng.
Adrenaline nổi tiếng trong việc chuẩn bị cho cơ thể phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, làm tăng nhịp tim, làm giãn đồng tử và, trong số những tác dụng khác, gây ra hiện tượng cương cứng.
Khi chúng ta cảm thấy sợ hãi hoặc đang ở trong một tình huống nguy hiểm, việc giải phóng adrenaline là nguyên nhân chính khiến chúng ta cảm thấy ớn lạnh.
Thư giãn ngoài nỗi sợ hãi và lạnh lẽo
Mặc dù lạnh và sợ hãi là những nguyên nhân phổ biến nhất gây nổi da gà nhưng chúng không phải là tác nhân duy nhất.
Nhiều người nổi da gà trong những khoảnh khắc cảm xúc mãnh liệt, chẳng hạn như khi nghe một bài hát đặc biệt cảm động, xem một cảnh mạnh mẽ trong một bộ phim hoặc thậm chí trải qua một khoảnh khắc đầy cảm hứng.
Loại nổi da gà cụ thể này được gọi là sự rung chuyển, một từ tiếng Pháp có nghĩa là “thư giãn”.
Frisson có liên quan đến hệ thống khen thưởng của não, hệ thống này được kích hoạt khi chúng ta trải nghiệm điều gì đó khiến chúng ta cảm động sâu sắc.
Các nghiên cứu cho thấy cảm giác rùng mình xảy ra do sự giải phóng dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến niềm vui và sự khen thưởng.
Do đó, Frisson có thể được coi là một dạng phản ứng cảm xúc mãnh liệt, trong đó cơ thể biểu hiện về mặt thể chất tác động cảm xúc của kích thích.
Ý nghĩa của nổi da gà ngày nay
Ngày nay, nổi da gà không còn đóng vai trò quan trọng trong sự sống còn của chúng ta như tổ tiên chúng ta.
Tuy nhiên, chúng vẫn là một phần hấp dẫn trong trải nghiệm của con người, nhắc nhở chúng ta về lịch sử tiến hóa và cách cơ thể chúng ta vẫn mang dấu vết của các cơ chế cổ xưa.
Những tàn tích tiến hóa này tiếp tục ảnh hưởng đến phản ứng của chúng ta trong nhiều tình huống khác nhau, cho dù đối mặt với cái lạnh, nỗi sợ hãi hay khi bị một tác phẩm nghệ thuật chạm vào.
Cuối cùng, nổi da gà là một ví dụ hấp dẫn về cách cơ thể con người được hình thành bởi lịch sử của nó, mang theo dấu vết của quá khứ vẫn còn được phản ánh trong trải nghiệm hàng ngày của chúng ta.
Ngay cả khi nổi da gà không giúp chúng ta sống sót trong những ngày này, chúng vẫn là cánh cửa nhìn vào quá khứ tiến hóa của chúng ta và là lời nhắc nhở về mối liên hệ sâu sắc giữa cảm xúc và phản ứng thể chất của chúng ta.
