καρκίνος του στόματος Αντιπροσωπεύει περίπου το 4% όλων των όγκων στον κόσμο. Η κατανάλωση καπνού και αλκοόλ θεωρούνται οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή του και τα αποτελέσματά τους είναι συνεργιστικά. Η διατροφή, η μόλυνση από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), η γενετική προδιάθεση και η κακή στοματική υγεία είναι άλλοι παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με αυτόν τον τύπο καρκίνου.
Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι η διαχείρισή του θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο και αναπόσπαστο μέρος άλλων προγραμμάτων ανίχνευσης καρκίνου. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αντιμετώπισή του είναι πολύ περίπλοκη και πολυεπιστημονική, συχνά περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία, και με πολύ υψηλό κόστος. Αντιθέτως, την προσέγγιση των αρχικών τραυματισμώνανιχνευθεί έγκαιρα, μπορεί να επιλυθεί με απλούστερες, λιγότερο δαπανηρές χειρουργικές επεμβάσεις και, το σημαντικότερο, με καλύτερη ποιότητα ζωής και επιβίωση για τους ασθενείς.
Στην Ισπανία, οι εκτιμήσεις που έγιναν το δείχνουν μόνο 25-30% διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο των καρκίνων του στόματος.
Για αυτόν τον λόγο, δυστυχώς χρησιμοποιούμε τον όρο πολύ συχνά διαγνωστική καθυστέρηση, που χρησιμοποιείται σε αντίθεση με την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου και ορίζεται ως ο χρόνος που μεσολάβησε από τη στιγμή που ο ασθενής ανιχνεύσει το πρώτο του σημείο ή σύμπτωμα και την οριστική του διάγνωση. Οι διαγνωστικές καθυστερήσεις περιλαμβάνουν τόσο αυτές που αποδίδονται στον ασθενή όσο και εκείνες που πρέπει να αποδοθούν στο ίδιο το μοντέλο φροντίδας. Για να τυποποιηθεί αυτή η έννοια, το Διακήρυξη του Aarhus πρότεινε την τυποποίηση των διαφορετικών χρονικών διαστημάτων, μέσα από σαφείς ορισμούς, και την εγκατάλειψη του γενικού και διφορούμενου όρου της διαγνωστικής καθυστέρησης. Οι διάφορες φάσεις που καλύπτονται στην προαναφερθείσα δήλωση περιλαμβάνουν την ανίχνευση οποιασδήποτε ανωμαλίας από τον ασθενή, την αντίληψη της ανάγκης επανεξέτασης, τη διαβούλευση με έναν επαγγελματία υγείας, τη διάγνωση και την έναρξη της θεραπείας.
Σε μια εξαιρετική συστηματική ανασκόπηση, ο καθηγητής Varela, από το Πανεπιστήμιο του Santiago de Compostela, αναλύει τον αντίκτυπο αυτών των βημάτων. Τα κύρια δεδομένα που ελήφθησαν δείχνουν έναν μέσο χρόνο διαβούλευσης μεταξύ του ασθενούς και του επαγγελματία υγείας περίπου 80 ημερών. Από την άλλη πλευρά, ο μέσος χρόνος των “Επαγγελματική σύσταση”, δηλαδή από τη βασική περίθαλψη (Η/Υ) μέχρι την εξειδικευμένη περίθαλψη, είναι γύρω στις 16 ημέρες, διάστημα πέντε φορές μικρότερο από το χρόνο συμβουλευτικής του ασθενούς. Όπως μπορεί να συναχθεί από αυτή τη συστηματική ανασκόπηση, ο μέσος χρόνος ασθενούς είναι ο μεγαλύτερος σε ολόκληρη την κλινική διαδικασία που αναλύθηκε. Η επαρκής ευαισθητοποίηση για την υγεία σχετικά με τον καρκίνο του στόματος, με καλό επίπεδο πληροφόρησης και υγειονομικής στάσης, σε συνδυασμό με επαρκή προσβασιμότητα στο σύστημα υγείας, επηρεάζουν σαφώς τη μέση διάρκεια του διαστήματος αναζήτησης φροντίδας.
Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του επιπέδου γνώσης του πληθυσμού σχετικά με τα προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα και τους δυνητικά επικίνδυνους παράγοντες, φαίνεται ξεκάθαρο ότι σημασία των εκστρατειών ενημέρωσης για την υγεία που προσπαθούν να μειώσουν αυτή την καθυστέρηση σε ασθενείς που αναζητούν διάγνωση.
Η στοματική φροντίδα 95% παρέχεται από τον ιδιωτικό τομέα
Άλλος άξονας προτεραιότητας σε πολλές παρεμβάσεις αυτού του τύπου είναι η προσπάθεια αύξησης του επιπέδου γνώσεων του υγειονομικού προσωπικού (οδοντίατροι και γιατροί πρωτοβάθμιας φροντίδας) για τον καρκίνο του στόματος, κυρίως σε επίπεδο ενδοστοματικής εξέτασης, δίνοντάς του προτεραιότητα σε ομάδες κινδύνου. Η προώθηση των τακτικών επισκέψεων στον οδοντίατρο θα πρέπει επίσης να συμπεριληφθεί ως αναντικατάστατη μέθοδος για τη διενέργεια ευκαιριακού προληπτικού ελέγχου, δηλ. εκμεταλλευτείτε τον ασθενή που έρχεται να κάνει την ενδοστοματική εξέταση αναζητώντας δυνητικά κακοήθεις βλάβες ή καρκίνο του στόματος. Ο οδοντίατρος βοηθάει πολύ στην ευαισθητοποίηση για την υγεία αυτών των ασθενών, ενημερώνοντάς τους για παράγοντες κινδύνου με εξατομικευμένη προσέγγιση, ειδικά σε αυτούς με δυνητικά πιο επικίνδυνες συνήθειες. Είναι σημαντικό να υπάρχει καλός συντονισμός σε επίπεδο Η/Υ μεταξύ γιατρών και οδοντιάτρων, ώστε να μην χάνονται ευκαιρίες και να εκμεταλλεύονται συνέργειες για τη βελτίωση της ευελιξίας στην παραπομπή ενός ασθενούς σε εξειδικευμένο κέντρο για διάγνωση και οριστική θεραπεία.
Ο οδοντίατρος, λοιπόν, είναι θεμελιώδης παράγοντας σε δύο βασικά μέτωπα: στην εκπαίδευση των ασθενών που θεραπεύονται, ιδιαίτερα εκείνων που θεωρούνται σε κίνδυνο, και στην έγκαιρη κλινική διάγνωση τραυματισμών για την επακόλουθη άμεση παραπομπή τους σε εξειδικευμένη φροντίδα. Σε σχέση με την αγωγή υγείας, προτάθηκαν τρεις προτεραιότητες: ενημερώνει τους ασθενείς για προειδοποιητικά σημάδια (μακροχρόνιο έλκος που δεν υποχωρεί, παρουσία λευκοπλακίας ή/και ερυθροπλακίας στο στόμα, μεταξύ άλλων). σχετικά με τους κύριους παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, HPV, διατροφή και υπερβολική ηλιακή ακτινοβολία)· και καθοδήγηση για την αυτοεξερεύνηση.
Όσον αφορά την κλινική διάγνωση, πρέπει να περιλαμβάνει σχολαστική επιπλέον και ενδοστοματική εξέταση, αναζητώντας δυνητικά κακοήθεις βλάβες ή καρκίνο του στόματος. Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν ελπίδες επιβίωσης σε αριθμούς πληθυσμού εάν ο όγκος διαγνωστεί στα αρχικά του στάδια: το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης προσεγγίζει το 80% πέφτοντας απότομα κάτω από το 40% στα τελευταία στάδια.
Η προσέγγιση του καρκίνου του στόματος πρέπει να είναι διεπιστημονική, με σαφή συμμετοχή από το Εθνικό Σύστημα Υγείας και η πρώτη γραμμή πρόληψης και ανίχνευσης είναι, χωρίς αμφιβολία, οι οδοντίατροι Η/Υ. Πρέπει επίσης να περιλαμβάνει στρατηγικές που επιτρέπουν εργάζονται σε συνέργεια με τους κοινωνικούς λειτουργούς να προσεγγίσει λιγότερο ευνοημένες υποομάδες πληθυσμού. Οι οδοντίατροι Δημόσιας Υγείας διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο σε όλη τη διαδικασία. Ο ρόλος του σε προληπτικές και εκπαιδευτικές λειτουργίες, ευκαιριακό έλεγχο μέσω ενδοστοματικής εξερεύνησης, έγκαιρης διάγνωσης, βιοψίας και παραπομπής σε εξειδικευμένη φροντίδα είναι αναμφισβήτητος.
Έχουν επίσης μεγάλη σημασία στην προληπτική και θεραπευτική οδοντιατρική διαχείριση των καρκινοπαθών, οι οποίοι χρειάζονται πρωτόκολλη φροντίδα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία. Ωστόσο, σε ένα πλαίσιο της μοντέλο οδοντιατρικής φροντίδας όπως το δικό μας, όπου παρέχεται 95% στοματικής φροντίδας στην ιδιωτική σφαίρα, η συμπληρωματική βοήθεια είναι αναντικατάστατη, ειδικά στην πρόληψη, ανίχνευση και έγκαιρη παραπομπή ιδιωτικής φροντίδας για ΑΒ και εξειδικευμένες υπηρεσίες σε όλη αυτή τη διαδικασία. Ας μην το ξεχνάμε αυτό.
